Đề thi thử tốt nghiệp THPT 2025 Ngữ Văn Sở Bắc Ninh

Phần I – Đọc Hiểu

Câu 1: Dấu hiệu để nhận biết thể thơ

Đoạn trích sử dụng thể thơ tự do. Dấu hiệu nhận biết là:

• Số chữ trong các dòng thơ không bằng nhau
• Không tuân theo quy luật về số chữ cố định như thơ lục bát hay thơ thất ngôn

Câu 2: Biện pháp tu từ nói giảm nói tránh

Dòng thơ sử dụng biện pháp tu từ nói giảm nói tránh trong đoạn (2) là:

“bao lớp người đi giữ đảo, không về…”

Biện pháp này được thể hiện qua việc không nói trực tiếp “hy sinh, chết” mà chỉ nói “không về”, tạo cảm giác nhẹ nhàng nhưng sâu sắc về sự hy sinh thầm lặng của các thế hệ đi trước.

Câu 3: Mối quan hệ giữa biển và đất

Mối quan hệ:

• Biển là đất, gắn liền với đất
• Đất giàu mạnh thì biển cũng giàu mạnh
• Không thể tách rời nhau

Nhận xét:

• Mối quan hệ gắn bó mật thiết, không thể phân chia
• Khơi gợi ý thức trách nhiệm giữ gìn và bảo vệ biển đảo quê hương
• Thể hiện quan niệm về sự thống nhất lãnh thổ từ đất liền đến biển

Câu 4: Sự vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình

Cảm xúc của nhân vật trữ tình có sự chuyển biến qua các giai đoạn:

Giai đoạn 1: Tự hào, biết ơn trước công lao của cha ông trong quá trình chinh phục, phát triển, bảo vệ và khẳng định chủ quyền biển đảo trong quá khứ

Giai đoạn 2: Tin tưởng vào sự giàu mạnh, phát triển của đất nước, biển đảo quê hương trong hiện tại, đồng thời ý thức được trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với Tổ quốc

Sự chuyển từ “đừng nghĩ ai, bé nhỏ trước muôn trùng” đến “chẳng kẻ nào, tát được bể Đông!” thể hiện từ khiêm nhường đến tự tin, khí phách.

Câu 5: Thông điệp có ý nghĩa

Thông điệp chính:1 Luôn biết ơn, ghi nhớ công lao của thế hệ đi trước trong công cuộc xây dựng và bảo vệ biển đảo; có ý thức bảo vệ chủ quyền biển đảo, có trách nhiệm phát triển những tiềm lực của biển đảo trong hiện tại và tương lai.

Ý nghĩa: Thông điệp này nhắc nhở thế hệ trẻ về:

• Truyền thống yêu nước, bảo vệ chủ quyền biển đảo
• Tinh thần kế thừa và phát huy những giá trị mà cha ông để lại
• Sự tự hào dân tộc và quyết tâm xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh
• Ý thức trách nhiệm với biển đảo quê hương trong thời đại mới

Phần II – Viết

Câu 1 (2,0 điểm): Viết đoạn văn nghị luận phân tích hình ảnh biển của ta

Yêu cầu: Viết đoạn văn nghị luận khoảng 200 chữ phân tích hình ảnh biển của ta qua cảm nhận của nhân vật trữ tình trong đoạn trích phần Đọc hiểu.

Hướng dẫn giải:

Về hình thức và dung lượng (0,25 điểm):

• Đảm bảo khoảng 200 chữ
• Có thể triển khai theo cách diễn dịch, quy nạp, phối hợp, móc xích hoặc song hành

Xác định vấn đề cần nghị luận (0,25 điểm):

• Hình ảnh biển của ta qua cảm nhận của nhân vật trữ tình

Nội dung chính cần triển khai (1,0 điểm):

Hình ảnh biển trong quá khứ:

• Biển nhiều sóng dữ, hiểm nguy
• Ông cha đã gắn bó, lao động, hi sinh để xây dựng và bảo vệ biển
• “Bao lớp người đi giữ đảo, không về” thể hiện sự hy sinh thầm lặng

Hình ảnh biển ngày nay:

• Biển giàu lên, thêm mạnh
• “Biển là đất, đất liền với biển” – mối quan hệ gắn bó mật thiết
• Thế hệ trẻ cần biết ơn, tự hào và ý thức trách nhiệm bảo vệ, phát triển biển đảo

Diễn đạt và sáng tạo (0,5 điểm):

• Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp
• Thể hiện suy nghĩ sâu sắc, cách diễn đạt mới mẻ

Qua đoạn trích “Từ biển mà đi” của Trịnh Công Lộc, hình ảnh biển của ta hiện lên sống động và giàu ý nghĩa qua cảm nhận của nhân vật trữ tình. Biển không chỉ là một thực thể tự nhiên mà còn là biểu tượng của lịch sử, văn hóa và tinh thần dân tộc Việt Nam. Trong quá khứ, biển được miêu tả với những thử thách khắc nghiệt, “lại nhiều hơn sóng dữ”, nhưng ông cha ta đã dũng cảm chinh phục, “rành rọt sáng soi từng hải lý”. Sự hy sinh thầm lặng của “bao lớp người đi giữ đảo, không về” biến mỗi đảo nhỏ thành “ngọn nến thắp linh thiêng”, khắc ghi công lao của các thế hệ đi trước .

Đến hiện tại, biển chuyển mình với hình ảnh giàu mạnh, “biển là đất, đất liền với biển”, thể hiện mối quan hệ gắn bó không thể tách rời. Nhân vật trữ tình tự tin khẳng định “chẳng kẻ nào, tát được bể Đông!”, thể hiện niềm tự hào và ý thức trách nhiệm bảo vệ chủ quyền biển đảo . Qua đó, biển trở thành nguồn cảm hứng, động lực để thế hệ trẻ tiếp tục gìn giữ và phát triển những giá trị quý báu của quê hương.

Câu 2 (4,0 điểm): Bài văn nghị luận về xác lập mục tiêu của thế hệ trẻ

Yêu cầu: Viết bài văn nghị luận khoảng 600 chữ bàn về vấn đề: xác lập mục tiêu của thế hệ trẻ ngày nay, xuất phát từ câu nói của Les Brown: “Mục tiêu là bản đồ dẫn đường và cho bạn thấy điều gì là có thể trong đời”.

Hướng dẫn giải:

Bố cục và dung lượng (0,25 điểm):

• Đảm bảo bố cục 3 phần: mở bài – thân bài – kết bài
• Khoảng 600 chữ

Xác định vấn đề nghị luận (0,5 điểm):

• Xác lập mục tiêu của thế hệ trẻ ngày nay

Nội dung chính cần triển khai (2,5 điểm):

Mở bài:

• Giới thiệu vấn đề nghị luận
• Có thể dẫn dắt từ câu nói của Les Brown

Thân bài:

Giải thích khái niệm:

• Mục tiêu là những mong muốn, dự định của con người trong cuộc sống
• Xác lập mục tiêu là bản đồ dẫn đường, giúp xác định phương hướng, hoạch định kế hoạch phù hợp, vươn tới thành công
• Là kỹ năng quan trọng cần có ở thế hệ trẻ ngày nay

Bàn luận ý nghĩa:

• Xác lập mục tiêu tạo ra động lực, sức mạnh vượt qua khó khăn, thử thách
• Giúp hoàn thiện chính mình, nuôi dưỡng đam mê, khát vọng
• Sống có ý nghĩa, định hướng rõ ràng trong cuộc sống

Cách thức xác lập mục tiêu:

• Hiểu rõ và đánh giá đúng khả năng của bản thân
• Có ý chí, quyết tâm thực hiện mục tiêu đến cùng
• Xây dựng kế hoạch khoa học, hợp lý, phù hợp với hoàn cảnh

Tác động xã hội:

• Người biết xác lập mục tiêu sẽ lan tỏa lối sống tích cực
• Cống hiến trong xã hội, cộng đồng
• Góp phần xây dựng đất nước

Mở rộng, quan điểm trái chiều:

• Không nên đặt ra quá nhiều mục tiêu trong cùng một thời điểm
• Tránh xác lập các mục tiêu thiếu tính thực tế
• Phê phán lối sống lười biếng, không có mục tiêu

Kết bài:

• Khái quát vấn đề nghị luận
• Khẳng định tầm quan trọng của việc xác lập mục tiêu đối với thế hệ trẻ

Diễn đạt và sáng tạo (0,75 điểm):

• Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, liên kết văn bản
• Huy động kiến thức và trải nghiệm bản thân
• Có cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận

Les Brown, một nhà diễn thuyết nổi tiếng, từng nói: “Mục tiêu là bản đồ dẫn đường và cho bạn thấy điều gì là có thể trong đời”. Câu nói này không chỉ chứa đựng triết lý sâu sắc mà còn nhấn mạnh vai trò quan trọng của mục tiêu trong việc định hình cuộc sống, đặc biệt đối với thế hệ trẻ ngày nay. Trong bối cảnh xã hội hiện đại với vô vàn cơ hội và thách thức, việc xác lập mục tiêu trở thành kim chỉ nam giúp các bạn trẻ định hướng tương lai, phát triển bản thân và đóng góp cho cộng đồng.

Trước hết, mục tiêu là những mong muốn, dự định mà mỗi người hướng tới trong cuộc sống. Nó giống như một bản đồ, giúp con người xác định phương hướng và hoạch định kế hoạch để đạt được thành công. Đối với thế hệ trẻ, giai đoạn đầy hoài bão nhưng cũng nhiều bỡ ngỡ, mục tiêu đóng vai trò như ngọn hải đăng soi sáng con đường phía trước. Khi có mục tiêu rõ ràng, các bạn trẻ sẽ biết mình cần làm gì, tập trung nguồn lực và thời gian vào những việc quan trọng thay vì bị cuốn theo những xu hướng tạm thời hay lạc lối giữa muôn vàn lựa chọn .

Hơn nữa, việc xác lập mục tiêu mang lại động lực mạnh mẽ để thế hệ trẻ vượt qua khó khăn và thử thách. Tuổi trẻ thường đối mặt với áp lực từ học tập, công việc và những thất bại ban đầu. Một mục tiêu cụ thể sẽ trở thành nguồn cảm hứng, giúp các bạn kiên trì và không bỏ cuộc. Chẳng hạn, một sinh viên đặt mục tiêu trở thành chuyên gia công nghệ thông tin sẽ nỗ lực học tập, tham gia các khóa học và thực tập để tích lũy kinh nghiệm, từ đó xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai . Quá trình theo đuổi mục tiêu không chỉ rèn luyện ý chí mà còn giúp người trẻ khám phá đam mê, phát triển kỹ năng và trưởng thành hơn .

Để xác lập mục tiêu hiệu quả, thế hệ trẻ cần hiểu rõ khả năng và sở thích của bản thân, từ đó đặt ra những mục tiêu phù hợp. Đồng thời, cần có ý chí và quyết tâm thực hiện đến cùng, xây dựng kế hoạch khoa học và linh hoạt điều chỉnh khi gặp trở ngại . Tuy nhiên, các bạn cũng nên tránh đặt ra quá nhiều mục tiêu cùng lúc hoặc chọn những mục tiêu thiếu thực tế, không xuất phát từ mong muốn cá nhân. Thực tế, không ít người trẻ bị ảnh hưởng bởi áp lực xã hội, chạy theo những giá trị bề ngoài mà quên mất điều mình thực sự muốn, dẫn đến mất phương hướng và chán nản .

Cuối cùng, mục tiêu của thế hệ trẻ không chỉ dừng lại ở thành công cá nhân mà còn cần hướng tới việc cống hiến cho cộng đồng. Một mục tiêu đúng đắn sẽ lan tỏa lối sống tích cực, truyền cảm hứng cho những người xung quanh và góp phần xây dựng xã hội tốt đẹp hơn. Những chiến binh áo trắng trong đại dịch Covid-19 là minh chứng sống động cho tinh thần sống có mục tiêu, khi họ sẵn sàng hy sinh sức trẻ để bảo vệ sức khỏe cộng đồng . Điều này cho thấy mục tiêu không chỉ là đích đến mà còn là động lực để thế hệ trẻ sống ý nghĩa và giá trị.

Tóm lại, xác lập mục tiêu là yếu tố quan trọng giúp thế hệ trẻ ngày nay định hình tương lai và phát triển toàn diện. Như Les Brown đã nói, mục tiêu chính là bản đồ dẫn đường, mở ra những khả năng vô hạn trong cuộc đời. Vì vậy, mỗi bạn trẻ cần suy nghĩ kỹ lưỡng, đặt ra mục tiêu phù hợp và nỗ lực không ngừng để biến ước mơ thành hiện thực, đồng thời góp phần xây dựng một xã hội tiến bộ và nhân văn.