Đề thi thử tốt nghiệp THPT 2025 Ngữ Văn THPT Hàm Rồng – Thanh Hóa

Phần I – Đọc Hiểu

Câu 1: Xác định thể thơ và dấu hiệu

Thể thơ: Thể thơ tự do

Dấu hiệu: Số chữ trong các dòng thơ không bằng nhau là dấu hiệu để xác định thể thơ của đoạn trích. Khi quan sát đoạn thơ, ta thấy các dòng có độ dài khác nhau, không tuân theo quy luật nghiêm ngặt về số từ hay số tiếng như thơ lục bát hay thơ Đường luật.

Câu 2: Hình ảnh khắc họa những thằng con trai mười tám tuổi

Những hình ảnh khắc họa những thằng con trai mười tám tuổi trong đoạn thơ đầu bao gồm:

• Chưa từng biết nụ hôn người con gái – thể hiện sự trong sáng, ngây thơ
• Chưa từng biết những lo toan phức tạp của đời – miêu tả tâm hồn đơn thuần, chưa kinh qua thử thách
• Câu nói đượm nhiều hơi sách vở – thể hiện tính học sinh, ham học hỏi
• Trong đáy mắt vô tư còn đọng một khoảng trời – biểu hiện ánh mắt trong trẻo, đầy hy vọng

Câu 3: Hiệu quả biện pháp tu từ liệt kê

Biện pháp tu từ: Liệt kê trong cụm “đất nước là nhịp tim… là một làn mây mỏng… là một giọng nữ cao…”

Tác dụng:

• Diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những cảm xúc về tình yêu đất nước, thể hiện rõ hình ảnh đất nước vô cùng gần gũi, mộc mạc mà thiêng liêng
• Khơi dậy tình yêu, lòng tự hào và sự gắn bó máu thịt của mỗi con người với quê hương đất nước
• Tạo nhịp điệu, âm hưởng cho đoạn thơ

Câu 4: Ý nghĩa ba dòng thơ cuối

Ba dòng thơ “đất nước đẹp mênh mang / đất nước thấm tự nhiên đến tận cùng máu thịt / chỉ riêng cho Người, chúng tôi dám chết” thể hiện:

• Đất nước gắn bó mật thiết, không thể tách rời khỏi mỗi con người – đất nước đã thấm sâu vào máu thịt, trở thành một phần không thể thiếu
• Tinh thần hi sinh vì đất nước của thế hệ trẻ – sẵn sàng hy sinh tính mạng cho Tổ quốc, cho lý tưởng cao đẹp

Câu 5: Thông điệp tâm đắc nhất

Thông điệp tâm đắc: “Ai cũng một lần chết nhưng đừng chết vì hư danh, vật chất hay những ảo mộng tầm thường”

Lý do:

• Khẳng định lý tưởng sống cao đẹp, có ý nghĩa – hướng con người đến những giá trị đích thực
• Thể hiện tinh thần dũng cảm và quan điểm sống tốt đẹp của người trẻ1
• Tạo ra sự đối lập mạnh mẽ giữa cái chết vì lý tưởng cao đẹp và cái chết vô nghĩa

Phần II – Viết:

Câu 1: Viết đoạn văn nghị luận về hình tượng người lính (2,0 điểm)

Yêu cầu đề bài:

Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận về hình tượng người lính trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu.

Cách làm chi tiết:

a. Xác định yêu cầu hình thức (0,25 điểm):

• Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ
• Sử dụng thể đoạn văn nghị luận (có luận điểm, luận cứ, luận chứng)
• Có thể trình bày theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng-phân-hợp

b. Xác định vấn đề nghị luận (0,25 điểm):
Cảm nhận về hình tượng người lính trong văn bản “Thử nói về hạnh phúc” của Thanh Thảo.

c. Nội dung cần đảm bảo (1,0 điểm):

Vẻ đẹp của người lính:

• Tự nguyện, sẵn sàng hi sinh tuổi trẻ để bảo vệ non sông đất nước
• Thể hiện qua hình ảnh “những thằng con trai mười tám tuổi” – trong sáng, ngây thơ nhưng đầy nghị lực

Nghệ thuật khắc họa:

• Sử dụng hình ảnh thơ giàu tượng trưng
• Các biện pháp tu từ đặc sắc: so sánh, ẩn dụ, liệt kê

Tình cảm của tác giả:

• Thể hiện sự yêu mến, tự hào dành cho người lính và thế hệ trẻ thời kháng chiến chống Mỹ

d. Diễn đạt và sáng tạo (0,5 điểm):

• Đảm bảo chính tả, ngữ pháp, liên kết câu
• Thể hiện suy nghĩ sâu sắc, cách diễn đạt mới mẻ

Trong đoạn trích “Thử nói về hạnh phúc”, Thanh Thảo đã khắc họa hình tượng người lính trẻ thời kỳ chống Mỹ với vẻ đẹp tâm hồn đầy cảm xúc. Đó là những “thằng con trai mười tám tuổi”, mang sự trong sáng, ngây thơ khi “chưa từng biết nụ hôn người con gái”, “chưa từng biết những lo toan phức tạp của đời”, nhưng lại sở hữu tinh thần kiên cường, không bao giờ bỏ cuộc dù “nhiều khi cực quá, khóc ào”. Qua biện pháp liệt kê “đất nước là nhịp tim… là một làn mây mỏng… là mùi mồ hôi thật thà của lính”, tác giả thể hiện tình yêu đất nước sâu đậm, giản dị mà thiêng liêng trong trái tim người lính. Đặc biệt, tinh thần “dám chết” vì Tổ quốc, nhưng không vì “hư danh” hay “tiền bạc”, khẳng định lý tưởng sống cao đẹp của họ. Hình tượng người lính trong bài thơ là biểu tượng cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kháng chiến, sẵn sàng hy sinh tuổi thanh xuân vì non sông, đồng thời thể hiện niềm trân trọng, tự hào của nhà thơ dành cho những con người anh dũng ấy.

Câu 2: Viết bài văn nghị luận về mục đích sống (4,0 điểm)

Yêu cầu đề bài:

Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) về vấn đề: “Xác lập mục đích sống là việc làm cần thiết để tuổi trẻ đi tới thành công và hạnh phúc”.

Cách làm chi tiết:

a. Đảm bảo bố cục và dung lượng (0,25 điểm):

• Bố cục 3 phần: Mở bài – Thân bài – Kết bài
• Dung lượng khoảng 600 chữ

b. Xác định vấn đề nghị luận (0,5 điểm):
Suy nghĩ về vai trò của việc xác lập mục đích sống đối với thành công và hạnh phúc của tuổi trẻ.

c. Triển khai nội dung thân bài (2,5 điểm):

Giải thích khái niệm:

• Mục đích sống là những mong muốn, khát khao, dự định mà con người hướng đến trong cuộc sống
• Là kim chỉ nam cho mọi hành động và quyết định

Bàn luận về vai trò:

Tạo định hướng rõ ràng:

• Mục đích sống như “ngọn hải đăng soi đường” giúp ta không bị lạc lối
• Tránh trạng thái “mông lung, vô định, chán nản” như “con thuyền lạc giữa đại dương”

Tạo động lực mạnh mẽ:

• Thôi thúc con người tiến về phía trước
• Tạo “bệ phóng” giúp chạm đến đỉnh cao sự nghiệp
• Giúp vượt qua khó khăn, thử thách

Bảo vệ khỏi tệ nạn:

• Tránh bị “vòng xoáy khắc nghiệt của cuộc đời kéo vào những tệ nạn”
• Không để đánh mất niềm tin của người thân

Mở rộng trải nghiệm:

• Giúp trải nghiệm sâu hơn “những tầng bậc diệu kì của thế giới”
• Sống có ý nghĩa, hữu ích cho bản thân và xã hội

Mở rộng vấn đề:

• Lên án những bạn trẻ sống không có phương hướng
• Sống vô mục đích ảnh hưởng tiêu cực đến tương lai cá nhân và xã hội

d. Diễn đạt và sáng tạo (0,75 điểm):

• Chuẩn chính tả, ngữ pháp, liên kết văn bản
• Suy nghĩ sâu sắc, cách diễn đạt mới mẻ

Dàn ý chi tiết:

Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận về tầm quan trọng của mục đích sống

Thân bài:

• Phần 1: Giải thích mục đích sống và vai trò của nó
• Phần 2: Phân tích lợi ích cụ thể của việc có mục đích sống
• Phần 3: Phê phán hiện tượng sống vô mục đích

Kết bài: Khái quát và liên hệ bản thân

Nhà văn Pháp Diogo từng nói: “Nếu không có mục đích, anh không làm được gì cả. Anh cũng không làm được gì vĩ đại nếu mục đích tầm thường.” Lời khẳng định ấy như một lời nhắc nhở rằng sống phải có mục đích, đặc biệt với tuổi trẻ – giai đoạn quan trọng để định hình tương lai. Là một người trẻ, tôi nhận thấy việc xác lập mục đích sống không chỉ là kim chỉ nam mà còn là động lực để chúng ta vươn tới thành công và hạnh phúc .

Mục đích sống là những khát khao, mong muốn và dự định mà mỗi người hướng đến trong hành trình cuộc đời. Nó giống như “ngọn hải đăng soi đường”, giúp ta không lạc lối giữa dòng đời đầy biến động. Với tuổi trẻ, khi còn nhiều cơ hội nhưng cũng lắm thử thách, việc xác lập mục đích sống giúp ta tránh khỏi trạng thái mông lung, chán nản vì không biết mình muốn gì hay cần gì, như “con thuyền lạc giữa đại dương” .

Trước hết, mục đích sống tạo định hướng rõ ràng cho mọi hành động. Khi biết mình muốn trở thành ai, đạt được điều gì, ta sẽ có kế hoạch học tập, rèn luyện và phát triển bản thân một cách cụ thể. Chẳng hạn, nếu mục tiêu là trở thành một kỹ sư giỏi, ta sẽ tập trung vào việc học các môn khoa học, trau dồi kỹ năng thực hành thay vì sống vô định, để thời gian trôi qua vô ích .

Hơn nữa, mục đích sống là nguồn động lực mạnh mẽ thúc đẩy ta tiến về phía trước. Nó như “bệ phóng” giúp ta chạm đến đỉnh cao của sự nghiệp và tìm thấy hạnh phúc thực sự. Khi gặp khó khăn, những người trẻ có mục đích rõ ràng sẽ không dễ dàng bỏ cuộc mà luôn tìm cách vượt qua, bởi họ hiểu giá trị của điều mình đang theo đuổi. Những tấm gương như Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đã dành cả đời vì độc lập dân tộc, là minh chứng cho sức mạnh của mục đích sống cao đẹp .

Đặc biệt, xác lập mục đích sống từ sớm giúp thế hệ trẻ tránh xa những cám dỗ và tệ nạn. Trong thời đại công nghệ phát triển, nhiều bạn trẻ dễ bị cuốn vào những thú vui vô bổ, đánh mất phương hướng. Một mục đích sống tích cực sẽ là “lá chắn” bảo vệ ta khỏi những vòng xoáy tiêu cực, giúp ta sống ý nghĩa và không làm phụ lòng gia đình .

Tuy nhiên, thực tế vẫn còn không ít bạn trẻ sống thiếu mục đích, chỉ biết chạy theo những điều phù phiếm mà không nghĩ đến tương lai. Điều này không chỉ gây hại cho bản thân mà còn ảnh hưởng đến xã hội. Vì vậy, mỗi người trẻ cần tự nhìn nhận lại cách sống của mình, đặt ra những mục tiêu cụ thể và phù hợp để hướng đến một cuộc đời đáng sống .

Là một người trẻ, tôi hiểu rằng xác lập mục đích sống là bước đầu tiên để làm chủ tương lai. Hãy bắt đầu từ những mục tiêu nhỏ như học tập chăm chỉ, rèn luyện sức khỏe, rồi tiến tới những lý tưởng lớn hơn như cống hiến cho cộng đồng. Chỉ khi có mục đích sống rõ ràng, tuổi trẻ của chúng ta mới thực sự trọn vẹn, mở ra con đường dẫn đến thành công và hạnh phúc đích thực.