KHÔNG GÌ LÀ KHÔNG THỂ
Cuộc đời này luôn cần có những con người dám nghĩ – dám làm, những con người sẵn sàng hành động vì chính nghĩa mà không cần phải mất nhiều thời gian để tính toán thiệt hơn. Để làm được điều đó cần phải có can đảm, và cả lòng hy sinh. Những bậc vĩ nhân làm nên lịch sử loài người đều là những người dám hành động, biết chấp nhận mất mát.
Chẳng thà bạn phạm sai lầm, chẳng thà bạn phải dò dẫm tìm một lối đi mới và hữu ích còn hơn là cứ phân vân, lo sợ thất bại để rồi chùn bước. Khi dám nghĩ dám làm, sức mạnh tiềm ẩn vốn có trong mỗi chúng ta sẽ trỗi dậy để hỗ trợ và tiếp sức, đưa ta tiến lên phía trước. Hãy can đảm dấn thân vào những điều mới mẻ. Hãy thử làm những công việc mới. Hãy đi tiên phong; nếu cần hãy phá bỏ những tiền lệ. Bạn sẽ không phải mất thời gian mà tìm lối thoát từ những ngổn ngang của các hy vọng vỡ vụn và ước mơ héo úa. Hãy cố gắng làm công việc của bạn tốt hơn người tiền nhiệm; đừng để cho cái bóng của người phía trên che khuất bạn. Để đạt được tất cả những điều đó thì trước hết bạn phải dám nghĩ – dám làm.
Phần I – Đọc Hiểu
Câu 1: Văn bản trên bàn về vấn đề gì?
Văn bản bàn về vấn đề tinh thần dám nghĩ – dám làm của con người. Tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có can đảm hành động vì chính nghĩa, sẵn sàng hy sinh và chấp nhận mất mát để đạt được mục tiêu1. Văn bản khuyến khích con người phải dũng cảm dấn thân vào những điều mới mẻ, phá bỏ những tiền lệ cũ kỹ thay vì chỉ phân vân, lo sợ thất bại.
Câu 2: Theo văn bản, khi dám nghĩ dám làm thì điều gì sẽ đến với mỗi chúng ta?
Theo văn bản, khi dám nghĩ dám làm, “sức mạnh tiềm ẩn vốn có trong mỗi chúng ta sẽ trỗi dậy để hỗ trợ và tiếp sức, đưa ta tiến lên phía trước”. Điều này có nghĩa là tinh thần dám nghĩ dám làm sẽ giúp khơi dậy những năng lực, khả năng tiềm tàng bên trong mỗi người, tạo động lực để vượt qua khó khăn và đạt được thành công.
Câu 3: Hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường có ý nghĩa gì?
Hiện tượng lặp lại cấu trúc “Hãy…” trong ba câu liên tiếp là một biện pháp tu từ nhằm:
- Tạo sự nhấn mạnh: Làm nổi bật thông điệp khuyến khích hành động
- Tăng tính thuyết phục: Giọng điệu mệnh lệnh khẳng định, quyết đoán
- Tạo nhịp điệu: Làm cho lời văn có sức lan tỏa, dễ thấm sâu vào tâm trí người đọc
- Thể hiện sự cấp thiết: Nhấn mạnh tính khẩn cấp của việc phải hành động
Câu 4: Tác dụng của việc sử dụng bằng chứng trong câu văn về các bậc vĩ nhân
Câu văn “Những bậc vĩ nhân làm nên lịch sử loài người đều là những người dám hành động, biết chấp nhận mất mát” có tác dụng:
- Làm bằng chứng thuyết phục: Dùng ví dụ về các vĩ nhân trong lịch sử để chứng minh cho luận điểm chính
- Tăng tính xác thực: Khiến cho lập luận trở nên có cơ sở, đáng tin cậy
- Tạo động lực: Khích lệ người đọc noi gương các bậc vĩ nhân
- Củng cố luận điểm: Khẳng định rằng tinh thần dám nghĩ dám làm là chìa khóa thành công
Câu 5: Bài học về lẽ sống tâm đắc nhất
(Đây là câu hỏi cá nhân, học sinh cần trả lời theo quan điểm riêng. Dưới đây là một gợi ý):
Bài học tôi tâm đắc nhất từ văn bản là “thà phạm sai lầm khi hành động còn hơn là phân vân, chùn bước vì sợ thất bại”. Trong cuộc sống, nhiều cơ hội tốt đã bị bỏ lỡ chỉ vì ta quá suy tính, lo ngại. Thực tế cho thấy, những người thành công thường là những người dám quyết định và hành động, dù có thể gặp thất bại. Bởi qua thất bại, ta học được kinh nghiệm quý báu và trưởng thành hơn. Ngược lại, việc chỉ đứng yên một chỗ vì sợ sai lầm sẽ khiến ta mãi mãi không tiến bộ và bỏ lỡ những cơ hội tốt đẹp trong cuộc đời.
Phần II – Viết
Câu 1 (2,0 điểm): Đoạn văn nghị luận về “Hãy can đảm dấn thân vào những điều mới mẻ”
Yêu cầu: Viết đoạn văn nghị luận khoảng 200 chữ từ góc nhìn người trẻ về ý nghĩa của hành động can đảm dấn thân vào những điều mới mẻ.
Hướng dẫn giải:
Cấu trúc đoạn văn:
- Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề – hành động can đảm dấn thân vào những điều mới mẻ2
- Thân đoạn: Phân tích ý nghĩa của hành động này
- Kết đoạn: Khẳng định tầm quan trọng
Nội dung cần triển khai:
Giải thích khái niệm: Dấn thân vào những điều mới mẻ là sự sẵn sàng trước hoàn cảnh, chủ động đón nhận mọi tình huống, đối mặt với thử thách để khám phá những cơ hội và trải nghiệm mới. Đây là hành động thể hiện sự dũng cảm, tự tin, tích cực vượt thoát khỏi giới hạn để khẳng định bản thân.
Ý nghĩa với bản thân:
- Giúp giới trẻ rèn luyện ý chí, nghị lực, khả năng thích ứng
- Mở rộng tầm nhìn, phát triển bản thân và khám phá những điều mới
- Tăng khả năng linh hoạt và thích ứng nhanh hơn trong công việc và cuộc sống
- Phát hiện ra những khả năng vốn chưa từng được khai phá
Ý nghĩa với cộng đồng: Tinh thần nhập cuộc, dấn thân của giới trẻ sẽ mang lại nhiều đóng góp tích cực cho cộng đồng vì tuổi trẻ chính là tương lai của đất nước.
Là một người trẻ sống trong thời đại không ngừng biến động, tôi nhận thấy rằng “Hãy can đảm dấn thân vào những điều mới mẻ” không chỉ là một lời khuyên mà còn là kim chỉ nam để chúng ta khẳng định bản thân. Dấn thân là sự sẵn sàng đối mặt với thử thách, chủ động đón nhận những cơ hội và trải nghiệm chưa từng có, thể hiện tinh thần dũng cảm và tự tin vượt qua giới hạn của chính mình.
Ý nghĩa của hành động này đối với người trẻ là vô cùng to lớn. Trước hết, dấn thân giúp chúng ta rèn luyện ý chí, nghị lực và khả năng thích nghi với những thay đổi của cuộc sống. Nó mở rộng tầm nhìn, cho phép ta học hỏi, khám phá những điều mới và phát triển bản thân toàn diện. Hơn nữa, khi dám bước ra khỏi vùng an toàn, ta khơi dậy sự sáng tạo, xây dựng niềm tin và tạo dựng các mối quan hệ mới, từ đó tìm thấy niềm vui và hạnh phúc trong công việc cũng như cuộc sống. Với cộng đồng, tinh thần dấn thân của tuổi trẻ chính là động lực thúc đẩy sự phát triển, bởi chúng ta là tương lai của đất nước.
Vì vậy, hãy mạnh mẽ dấn thân, bởi mỗi bước đi ấy không chỉ giúp ta trưởng thành mà còn góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
Câu 2 (4,0 điểm): Phân tích cảm xúc, suy tư của nhân vật trữ tình trong “Khúc hát sông quê”
Yêu cầu: Viết bài văn khoảng 600 chữ phân tích cảm xúc, suy tư của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ “quê hương ta nghèo lắm…”.
Hướng dẫn giải:
Cấu trúc bài văn:
- Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề cần phân tích
- Thân bài: Phân tích chi tiết cảm xúc, suy tư của nhân vật trữ tình
- Kết bài: Đánh giá tổng thể ý nghĩa của đoạn thơ
Nội dung cần phân tích:
Cảm xúc chủ đạo: Nỗi nhớ quê hương, sự trân trọng những giá trị giản dị của cuộc sống xưa, đồng thời là sự suy tư về sự thay đổi theo thời gian.
Tình cảm yêu quê hương nghèo:
- Nhân vật trữ tình thể hiện tình yêu sâu sắc với quê hương dù “nghèo lắm”
- Không chỉ nhớ về những khoảnh khắc nghèo khó mà còn nhớ về những kỷ niệm tươi đẹp của tuổi thơ trong trẻo
Hình ảnh cuộc sống giao hòa:
- Cuộc sống thôn quê nghèo khó nhưng luôn có sự sẻ chia, giao hòa giữa con người với thiên nhiên
- Hình ảnh “ta rửa rau bến sông cho con cả cùng ăn”, “con quạ khoang cũng ngồi chờ chia thịt” thể hiện sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên
Nỗi hoài niệm về quá khứ yên bình:
- “Sao ngày xưa yên ổn quá chừng” thể hiện sự suy tư về một thời quá khứ yên bình, không có lo toan
- Hình ảnh “một dòng xanh trong chảy mãi đến vô cùng” là biểu tượng cho thời gian, cho một quá khứ không thể quay lại nhưng vẫn tồn tại trong tâm trí
Sự đối lập thời gian:
- “Cùng một bến sông / phía dưới trâu đằm / phía trên ta tắm” tạo nên cảm giác hoài niệm và suy ngẫm về cuộc đời
- Dòng sông là bất biến, nhưng con người đã thay đổi, đang sống trong ký ức của quá khứ
Yếu tố tự sự trong thơ: Các chi tiết tự sự giúp tạo nên hệ thống hình ảnh gần gũi, sinh động, có sự tương tác, kết nối chặt chẽ, từ đó gợi nên cảm xúc đong đầy tình yêu thương, nhung nhớ, biết ơn sâu sắc của người con đối với quê hương, nguồn cội.
Ý nghĩa tổng thể: Đoạn thơ thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc, nỗi khắc khoải tiếc nuối về một thời đã trôi vào quá vãng, đồng thời mang lại sự trăn trở về sự chảy trôi của thời gian, về sự đổi thay không thể cưỡng lại của cuộc đời.
Lê Huy Mậu, một nhà thơ quê Nghệ An, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc qua trường ca “Thời gian khắc khoải”. Trong đó, đoạn trích “Khúc hát sông quê” là một khúc hát trữ tình đầy cảm xúc về quê hương nghèo khó nhưng ấm áp tình người. Qua những vần thơ mộc mạc, nhân vật trữ tình bộc lộ nỗi nhớ quê da diết, sự trân trọng những giá trị giản dị của cuộc sống xưa, cùng nỗi suy tư sâu sắc về dòng chảy thời gian và sự đổi thay của cuộc đời .
Tình yêu quê hương nghèo khó nhưng giàu tình nghĩa
Ngay từ câu thơ mở đầu “quê hương ta nghèo lắm”, nhân vật trữ tình đã khẳng định sự khó khăn, thiếu thốn vật chất của quê hương. Tuy nhiên, nỗi nhớ quê không hề mang sắc thái bi lụy mà ngược lại, tràn đầy tình yêu và sự trân trọng. Những hình ảnh như “ta rửa rau bến sông cho con cả cùng ăn”, “ta mổ lợn”, hay “con quạ khoang cũng ngồi chờ chia thịt” tái hiện một cuộc sống lao động vất vả nhưng đong đầy sự sẻ chia . Đặc biệt, câu thơ “cả dưới sông cũng có Tết như người” là một ẩn dụ tinh tế, thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, như thể dòng sông cũng là một phần của gia đình, cùng chung niềm vui ngày Tết . Qua đó, nhân vật trữ tình gửi gắm tình cảm sâu sắc với quê hương, nơi dù nghèo khó nhưng luôn ấm áp tình người.Sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên
Một cảm xúc nổi bật khác trong đoạn thơ là niềm yêu mến dành cho sự gắn bó giữa con người và thiên nhiên. Hình ảnh “trên bãi sông ta trồng cây cải tươi / ta ăn lá còn bướm ong thì hút mật” khắc họa một cuộc sống giản dị, nơi con người và thiên nhiên cùng tồn tại, cùng hưởng thụ những gì đất trời ban tặng . Tiếp đó, cảnh “lúa gặt rồi – còn lại rơm thơm / trâu đủng đỉnh nhai cả mùa đông lạnh” gợi lên không gian làng quê yên bình với hương rơm rạ thoang thoảng và hình ảnh con trâu thong dong trong tiết trời giá rét . Những chi tiết này không chỉ là ký ức tuổi thơ mà còn thể hiện một tâm hồn nhân hậu, biết trân quý những điều bình dị của quê hương.Nỗi hoài niệm về quá khứ yên bình
Cảm xúc sâu lắng nhất của nhân vật trữ tình chính là nỗi hoài niệm về một thời quá khứ êm đềm. Hình ảnh “Cùng một bến sông / phía dưới trâu đằm / phía trên ta tắm” tạo nên sự đối lập về thời gian, gợi lên ký ức tuổi thơ bên dòng sông quê . Câu thơ “sao ngày xưa yên ổn quá chừng” bộc lộ sự tiếc nuối một thời không lo toan, không xô bồ như hiện tại . Đây là nỗi nhớ về những khoảnh khắc hạnh phúc, bình dị dù cuộc sống vật chất còn nhiều khó khăn. Dòng sông vẫn là chứng nhân cho những kỷ niệm ấy, nhưng con người đã đổi thay theo năm tháng.Sự trăn trở trước dòng chảy thời gian
Kết thúc đoạn thơ, hình ảnh “một dòng xanh trong chảy mãi đến vô cùng!” là biểu tượng cho thời gian trôi chảy không ngừng. Dòng sông quê vẫn trong xanh như ngày nào, nhưng nhân vật trữ tình nhận ra rằng những ký ức tuổi thơ, những kỷ niệm đẹp đẽ không thể quay lại . Hình ảnh này vừa gợi nỗi tiếc nuối, vừa thể hiện sự trăn trở về sự đổi thay không thể cưỡng lại của cuộc đời. Qua đó, nhân vật trữ tình gửi gắm một triết lý nhân sinh sâu sắc: thời gian là vô tận, nhưng con người chỉ có thể lưu giữ quá khứ trong tâm trí.Tóm lại, đoạn thơ “Khúc hát sông quê” là tiếng lòng tha thiết của nhân vật trữ tình về quê hương, về những kỷ niệm tuổi thơ bình dị mà ấm áp. Đồng thời, đoạn thơ cũng thể hiện nỗi trăn trở trước sự chảy trôi của thời gian và sự biến đổi của cuộc sống . Qua những hình ảnh mộc mạc, Lê Huy Mậu không chỉ khơi gợi cảm xúc trong lòng người đọc mà còn nhắc nhở chúng ta trân trọng những giá trị thiêng liêng của nguồn cội.
- Văn bản nghị luận về chủ đề “tinh thần dám nghĩ – dám làm” và câu hỏi liên quan
- Đoạn văn nghị luận 200 chữ về ý nghĩa của việc “dấn thân vào những điều mới mẻ”
- Bài văn 600 chữ phân tích cảm xúc nhân vật trữ tình trong “Khúc hát sông quê” – Lê Huy Mậu
- Trả lời theo đúng yêu cầu câu hỏi, không viết dài dòng
- Đoạn văn nghị luận: Giải thích khái niệm, phân tích ý nghĩa với bản thân và cộng đồng
- Bài văn nghị luận: Phân tích cụ thể từng hình ảnh, không chỉ liệt kê; Sử dụng dẫn chứng từ đoạn thơ để minh họa; Viết theo thứ tự logic: cảm xúc → nguyên nhân → ý nghĩa
- Đọc kỹ đề bài trước khi làm
- Phân bổ thời gian hợp lý cho từng câu
- Trình bày rõ ràng, sạch sẽ
TÀI LIỆU LIÊN QUAN
 |  |
 |  |
 |  |
 |  |
 |  |