THÔI ĐỪNG TRÁCH MÙA THU
THÔI ĐỪNG TRÁCH MÙA THU…
Thôi đừng trách mùa thu nhiều mây trắng
Sân trường hẹp lại, biển lùi xa….
Cây phương gù quên nắng mưa dầu dãi
Nở như thời thơ ấu những chùm hoa…
Thôi đừng nghe tiếng ve kêu chảy ruột
Để người linh bình yên nằm dưới cánh rừng già
Phút chạm lửa, chợt nhớ tà áo mỏng
Bay qua cổng trường như một ảnh sương sa
Thôi đừng nhớ gió heo may xao xác
Thổi nao lòng trong sách giáo khoa xưa
Thầy cô ơi, xin người dùng già với
Nụ cười hiền, mái tóc chớm màu mưa…
Thôi đừng xa mái trường như bóng mẹ
Lặng lẽ thương ta, dạy ta lớn thành người
Chao ôi nhớ, tấm bảng xanh bát ngát
Mở đường bay cho những tuổi đôi mươi…
Phần I – Đọc Hiểu
Câu 1: Xác định thể thơ của văn bản
Bài thơ “Thôi đừng trách mùa thu” được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú (7 chữ, 8 câu) theo thể thơ tự do hiện đại. Bài thơ gồm 4 khổ, mỗi khổ 4 câu, không tuân theo luật thơ cổ điển về thanh điệu hay đối nhau mà sử dụng nhịp điệu tự nhiên của ngôn ngữ đời sống.
Câu 2: Liệt kê một số từ ngữ, hình ảnh miêu tả kí ức tuổi học trò
Các từ ngữ và hình ảnh miêu tả kí ức tuổi học trò trong bài gồm:
- Không gian trường học: “sân trường”, “cổng trường”, “mái trường”, “tấm bảng xanh bát ngát”
- Thiên nhiên gắn liền với trường: “cây phượng gù”, “những chùm hoa”, “tiếng ve kêu”, “gió heo may”
- Con người: “thầy cô”, “nụ cười hiền”, “mái tóc chớm màu mưa”, “tà áo mỏng”
- Đồ dùng học tập: “sách giáo khoa xưa”
- Thời gian: “thời thơ ấu”, “những tuổi đôi mươi”
Câu 3: Chỉ ra và làm rõ hiệu quả biện pháp nghệ thuật trong các dòng thơ in đậm
Các dòng thơ in đậm sử dụng biện pháp nghệ thuật ẩn dụ và nhân hóa:
- “Thôi đừng xa mái trường như bóng mẹ”: Ẩn dụ so sánh mái trường với “bóng mẹ”, thể hiện tình cảm thiêng liêng, gắn bó sâu sắc
- “Lặng lẽ thương ta, dạy ta lớn thành người”: Nhân hóa mái trường với hành động “thương”, “dạy” như một người mẹ hiền từ
Hiệu quả: Tạo nên sự gần gũi, ấm áp và thiêng liêng, khẳng định vai trò quan trọng của mái trường trong quá trình trưởng thành của mỗi người.
Câu 4: Nhận xét về tình cảm của nhân vật trữ tình
Tình cảm của nhân vật trữ tình thể hiện qua các tầng lớp:
- Hoài niệm và nhớ nhung: Thể hiện qua cấu trúc “Thôi đừng…” – vừa là lời nhắn nhủ bản thân, vừa bộc lộ nỗi khao khát quay về quá khứ
- Biết ơn sâu sắc: Đối với thầy cô (“xin người đừng già vội”), mái trường đã “dạy ta lớn thành người”
- Trân trọng và yêu thương: Những kỷ niệm tuổi học trò được gìn giữ như báu vật trong tâm hồn
Tình cảm có sự phát triển từ nỗi nhớ da diết đến sự biết ơn trân trọng, thể hiện tâm hồn trưởng thành của người đã trải qua tuổi thanh xuân.
Câu 5: Bài học về cách ứng xử với quá khứ và giá trị tinh thần
Từ nội dung bài thơ, ta rút ra những bài học:
- Gìn giữ và trân trọng: Những giá trị tinh thần như tình thầy trố, tình bạn, mái trường cần được trân trọng và lưu giữ trong trái tim
- Biết ơn và nhớ nghĩa: Luôn biết ơn những người đã có công dạy dỗ, nuôi dưỡng ta trưởng thành
- Sống có trách nhiệm: Từ quá khứ tươi đẹp, ta học cách sống tốt hơn ở hiện tại và có trách nhiệm với tương lai
- Không quên gốc: Dù đi xa đến đâu, cũng không quên nguồn cội, quê hương, mái trường xưa
Bài thơ là lời nhắc nhở chúng ta hãy luôn giữ trong lòng những giá trị cao đẹp và sống xứng đáng với sự hy sinh, tình thương của những người đã dìu dắt ta trưởng thành.
Phần II – Viết
Câu 1 (2,0 điểm): Viết đoạn văn nghị luận phân tích nghệ thuật sáng tạo hình ảnh
Yêu cầu: Viết một đoạn văn nghị luận khoảng 200 chữ phân tích nghệ thuật sáng tạo hình ảnh trong bài thơ “Thôi đừng trách mùa thu”
Cách làm chi tiết:
Cấu trúc đoạn văn:
- Câu mở: Khẳng định tầm quan trọng của nghệ thuật sáng tạo hình ảnh trong bài thơ
- Câu triển khai: Phân tích 2-3 hình ảnh tiêu biểu với biện pháp nghệ thuật
- Câu kết: Đánh giá hiệu quả nghệ thuật tổng thể
Các hình ảnh cần phân tích:
- Hình ảnh thiên nhiên: “mùa thu nhiều mây trắng”, “cây phượng gù”, “tiếng ve kêu”, “gió heo may” – tạo không gian thơ mộng, gợi hoài niệm
- Hình ảnh con người: “tà áo mỏng bay qua cổng trường như một ánh sương sa” – sử dụng biện pháp so sánh, tạo vẻ đẹp mong manh, thoáng qua
- Hình ảnh biểu tượng: “mái trường như bóng mẹ” – ẩn dụ thể hiện tình cảm thiêng liêng
Trong bài thơ “Thôi đừng trách mùa thu” của Trần Nhuận Minh, nghệ thuật sáng tạo hình ảnh được thể hiện một cách tinh tế và đầy cảm xúc, góp phần khắc họa sâu sắc nỗi hoài niệm về tuổi học trò và mái trường xưa. Tác giả đã khéo léo sử dụng những hình ảnh quen thuộc nhưng giàu tính biểu tượng như “mùa thu nhiều mây trắng”, “cây phượng gù”, hay “tiếng ve kêu cháy ruột”, gợi lên không gian trường học gắn liền với thời thơ ấu hồn nhiên, trong trẻo. Đặc biệt, hình ảnh “tà áo mỏng bay qua cổng trường như một ánh sương sa” với biện pháp so sánh đã tạo nên vẻ đẹp mong manh, thoáng qua của ký ức, khiến người đọc không khỏi bâng khuâng. Bên cạnh đó, hình ảnh “mái trường như bóng mẹ” mang tính ẩn dụ, thể hiện sự thiêng liêng, ấm áp của nơi đã dìu dắt ta trưởng thành. Những hình ảnh này không chỉ tái hiện sinh động khung cảnh xưa cũ mà còn khơi gợi cảm xúc sâu lắng về tình thầy trò và những năm tháng không thể quên. Qua đó, Trần Nhuận Minh đã thành công trong việc biến ký ức thành một bức tranh thơ đầy chất trữ tình, chạm đến trái tim người đọc.
Câu 2 (4,0 điểm): Bài văn nghị luận về thay đổi bản thân
Yêu cầu: Viết bài văn nghị luận khoảng 600 chữ về chủ đề “Tuổi trẻ với việc thay đổi bản thân trong thời kì hội nhập”
Cách làm chi tiết:
Cấu trúc bài văn nghị luận:
1. Mở bài (100-120 chữ):
- Đặt vấn đề về bối cảnh hội nhập hiện nay
- Nêu luận điểm: Tuổi trẻ cần chủ động thay đổi bản thân để thích nghi với thời đại
2. Thân bài (400-450 chữ):
Ý 1: Tại sao tuổi trẻ cần thay đổi bản thân trong thời kì hội nhập?
- Xã hội phát triển nhanh chóng, yêu cầu cao về kỹ năng, kiến thức
- Cạnh tranh gay gắt trong học tập, việc làm
- Công nghệ 4.0 thay đổi cách thức làm việc, giao tiếp
Ý 2: Tuổi trẻ cần thay đổi những gì?
- Tư duy: Từ bị động sang chủ động, từ cố hủ sang cởi mở
- Kỹ năng: Tin học, ngoại ngữ, giao tiếp, làm việc nhóm
- Thái độ: Tinh thần học hỏi, khả năng thích nghi nhanh
- Lối sống: Tích cực, năng động, sáng tạo
Ý 3: Cách thức thay đổi hiệu quả
- Tự nhận thức đúng về bản thân: ưu điểm, nhược điểm
- Học hỏi không ngừng, cập nhật kiến thức mới
- Rèn luyện kỹ năng mềm cần thiết
- Xây dựng mối quan hệ tốt với cộng đồng
3. Kết bài (80-100 chữ):
- Khẳng định tầm quan trọng của việc thay đổi bản thân
- Kêu gọi tuổi trẻ hành động tích cực
Ví dụ minh họa có thể sử dụng:
- Các bạn trẻ thành công nhờ học kỹ năng mới: YouTuber, TikToker, freelancer
- Sinh viên rèn luyện kỹ năng tin học, ngoại ngữ để tìm việc tốt
- Thích nghi nhanh với công việc online trong thời COVID-19
Dàn ý chi tiết:
Mở bài: Trong thời đại hội nhập và phát triển như hiện nay, câu nói của Osamu Tanaka “Thay vì cố gắng thay đổi người khác, hãy thay đổi chính mình” có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với tuổi trẻ…
Thân bài:
- Thời kì hội nhập đặt ra nhiều thử thách mới
- Tuổi trẻ cần thay đổi tư duy, kỹ năng, thái độ
- Phương pháp thay đổi bản thân hiệu quả
Kết bài: Việc thay đổi bản thân không chỉ giúp tuổi trẻ thành công mà còn đóng góp tích cực cho sự phát triển của đất nước trong thời kì hội nhập.
Trong thời đại hội nhập quốc tế, khi thế giới không ngừng biến đổi với tốc độ chóng mặt, câu nói của Osamu Tanaka trong “Sống như một cái cây” – “Thay vì cố gắng thay đổi người khác, hãy thay đổi chính mình. Nếu vậy, bạn có thể sống được ở bất kì đâu” – mang một ý nghĩa sâu sắc. Đối với tuổi trẻ, lực lượng tiên phong của xã hội, việc thay đổi bản thân không chỉ là một lựa chọn mà còn là điều kiện tất yếu để thích nghi và khẳng định giá trị trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Thời kì hội nhập mở ra vô vàn cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho thế hệ trẻ. Xã hội hiện đại đòi hỏi mỗi cá nhân phải có kiến thức sâu rộng, kỹ năng linh hoạt và khả năng thích nghi nhanh với những biến động không ngừng. Công nghệ 4.0 đã thay đổi cách chúng ta học tập, làm việc và giao tiếp, trong khi cạnh tranh trên thị trường lao động ngày càng khốc liệt. Nếu không chủ động thay đổi, tuổi trẻ dễ bị tụt hậu, mất đi cơ hội khẳng định bản thân. Hơn nữa, hội nhập không chỉ là tiếp cận cái mới mà còn là giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, đòi hỏi sự cân bằng giữa học hỏi và tự nhận thức .
Vậy tuổi trẻ cần thay đổi những gì để phù hợp với thời đại? Trước hết, cần thay đổi tư duy, từ bị động sang chủ động, từ bảo thủ sang cởi mở. Học hỏi không ngừng, trau dồi kiến thức về công nghệ, ngoại ngữ và các kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm là điều không thể thiếu. Bên cạnh đó, thái độ sống cũng cần được điều chỉnh, thể hiện qua tinh thần trách nhiệm, ý thức cộng đồng và khả năng đối mặt với thử thách. Nhiều bạn trẻ đã thành công khi dám bước ra khỏi vùng an toàn, theo đuổi những công việc mới mẻ như YouTuber, freelancer, hay tham gia các hoạt động tình nguyện vì môi trường và xã hội . Những thay đổi này không chỉ giúp họ bắt kịp xu thế mà còn tạo nên giá trị tích cực cho cộng đồng .
Để thay đổi bản thân một cách hiệu quả, tuổi trẻ cần bắt đầu từ việc tự nhận thức, hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu của mình. Từ đó, lập kế hoạch phát triển cá nhân, không ngừng học hỏi từ sách vở, trải nghiệm thực tế và những người xung quanh. Việc rèn luyện ý chí, kiên trì với mục tiêu cũng là yếu tố quan trọng, bởi thay đổi không phải là quá trình một sớm một chiều mà đòi hỏi sự nỗ lực bền bỉ. Hơn nữa, xây dựng các mối quan hệ xã hội lành mạnh sẽ là nguồn động lực và hậu phương vững chắc giúp vượt qua khó khăn . Lấy ví dụ, nhiều sinh viên đã thích nghi với làm việc online trong thời kỳ đại dịch, vừa học vừa làm để phát triển kỹ năng, chứng minh rằng sự chủ động có thể biến thách thức thành cơ hội.
Thay đổi bản thân trong thời kì hội nhập không chỉ giúp tuổi trẻ khẳng định vị trí của mình mà còn góp phần vào sự phát triển của đất nước. Mỗi bước tiến của cá nhân là một viên gạch xây dựng tương lai chung. Vì vậy, hãy bắt đầu từ hôm nay, bằng những hành động nhỏ nhất, để trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình. Tuổi trẻ, với sức mạnh và nhiệt huyết, chính là lực lượng quyết định sự thành công của quá trình hội nhập, đưa Việt Nam vươn xa trên trường quốc tế .
- Bài thơ “Thôi đừng trách mùa thu” – Trần Nhuận Minh và câu hỏi liên quan
- Đoạn văn nghị luận 200 chữ phân tích nghệ thuật sáng tạo hình ảnh
- Bài văn nghị luận 600 chữ về “Tuổi trẻ với việc thay đổi bản thân trong thời kì hội nhập”
- Câu nhận biết: Trả lời ngắn gọn, đúng trọng tâm
- Câu thông hiểu: Có dẫn chứng cụ thể từ văn bản
- Câu vận dụng: Liên hệ thực tế, thể hiện quan điểm cá nhân
- Đọc kỹ đề bài trước khi làm
- Phân bổ thời gian hợp lý cho từng câu
- Trình bày rõ ràng, sạch sẽ
TÀI LIỆU LIÊN QUAN
 |  |
 |  |
 |  |
 |  |
 |  |