ẤM ÁP NHƯ NƯỚC
(Lược đoạn đầu: Hiên và Hoài thân nhau như chị em gái. Hoài vừa mới sinh con. Chồng Hoài cũng làm giáo viên, nhưng mỗi lần sang thăm vợ con đều phải vượt dốc, đèo. Hiên hai sáu tuổi, bỏ ngỏ chuyện lập gia đình và lên vùng núi cao heo hút này đã hai năm,… Mỗi lớp học ở đây chỉ có dăm bảy đứa. Có lần lặn lội vào sâu trong bản, gặp từng gia đình để vận động. Hiên uống hai chén rượu ngô, rồi lăn ra ngủ bên cạnh mấy bó ngô khô, cha mẹ mới cho con đi học. Hôm sau đi đón học sinh tới lớp, cô bị ngã, cả người bùn ướt sũng. Thế mà thằng bé chẳng thương cô, nó nhảy xuống giữa đường, rồi biến mất tăm mất tích…)
Một tuần sau đó lớp của Hiên vắng mặt Vàng Chủ Sinh, tên thằng bé ấy. Hiên đến nhà, mẹ nó báo ngày nào nó cũng đeo túi đi học mà. Nhưng nó học ở đâu thì bố mẹ bận lắm, không đi theo được.
Hóa ra nó cũng đi học thật, mỗi tội không học ở lớp của Hiên mà ở lớp của… Khải. Một điểm trường xa gấp đôi, lại còn phải leo dốc chon von, dựng đứng. Nó chỉ thích học thầy Khải bởi vì giờ thể dục thầy không dạy thể dục mà dạy… võ.
Tất nhiên nó làm gì có tên trong danh sách học sinh, nhưng nó cứ nhảy vào ngồi học thì thầy cũng chẳng nỡ đuổi.
Hiên nhờ Hoài trông lớp rồi lò dò leo lên điểm trường của Khải. Y như… lời đồn, thằng bé Vàng Chủ Sình với mái tóc đỏ quạch bù xù đang ngồi hả mồm ngoài sân nhìn thầy Khải đi mấy đường quyền.
Nhận ra Hiên, thằng Sình lao ra sân ôm chân thầy, khóc toáng lên. Vừa khóc vừa gào:
-Tao không về đâu. Tao thích học ở đây. Tao không về đâu!
Hiên còn chưa thở xong vì leo dốc quá dài, thấy thằng bé gào lên như thế, chả hiểu sao cô cũng bật khóc tu tu.
Cô với trả không biết ai khóc to hơn, nhưng nước mắt chắc Hiên nhiều hơn. Cô còn chả biết mình khóc vì cái gì. Vì cú ngã đến giờ vẫn ê ẩm mông, vì bãi nước đái của con ngựa non trong bếp bữa trước, hay vì một cái cục gì đó ứ nghẹn ở cổ mà không cách nào đẩy ra được, chả biết nữa. Nhưng có lẽ, cô ngập trong một cảm giác tủi thân cực độ.
Khái đi vào chỗ phỏng ở sát với phòng học, lấy ra cho cô một chiếc khăn mặt ướt. Hiên cầm lấy, vừa đưa lên định lau mặt thì vội vàng quăng ra vì nó sặc mùi thuốc lào. Thằng bé chắc cũng sợ nước mắt của cô quá bèn đến gần và rụt rè:
-Thôi cô giáo đừng khóc nữa. Mai tao đi học là được.
Khải nói đế vào:
Không được xưng tao. Xung em, nhé! Nhắc mãi sao không nhớ thế hả?
Thằng bé trật nhưng vẫn với vật:
Nhưng tao, à em vẫn muốn học và
Khải mỉm cười
-Được, cuối tuần cho học võ riêng. Nhưng phải đến lớp tử tế. Cấm trốn.
Thằng bé nắm tay Hiên lôi đi
Thôi, bọn mình đi về.
Hẳn là “bọn mình”, suýt nữa thì Hiên phì cười khi mà nước mắt còn chưa khô. Khải với Hiên quen nhau từ đấy. Hoài nói vợ Khải cũng là giáo viên nhưng cô ấy gặp tai nạn trên đường đến nhà học sinh vận động đi học. Núi lở, vùi kín cả người. Họ vừa cưới nhau được hai tháng. Từ đấy Khải chỉ ở trên điểm trường cao nhất, trường đổi cho về trường chính cũng không về.
Hiên cứ nghĩ mãi về nỗi đau ghim trong trái tim Khải. Hiên lẽ ra chẳng lên cái nơi chọn von cơ cực này làm gì nếu như không phải để chạy trốn khổ đau. Lúc đầu là thế, rồi dần dần quen, rồi thương, rồi gắn bó. Đến cả mùi phân trâu, phân bò cũng thấy quen mũi rồi.
Hôm trước Hiên không dừng được đã chạm tay mình vào tay Khải khi anh bảo cô cùng rửa tay chào mừng cái mảng nước mới tinh, mà anh vừa dẫn về cho hai chị em. Và mặc dù dòng nước trong veo, dội vào tay lạnh buốt như kim châm, nhưng một điều gì đó thật là ấm áp, thật là gần gũi đã bao phủ lấy cô rồi.
Phần I – Đọc Hiểu
Câu 1: Xác định ngôi kể của đoạn trích trên
Đoạn trích sử dụng ngôi kể thứ ba. Người kể đứng ngoài câu chuyện, sử dụng các đại từ nhân xưng thứ ba như “cô”, “Hiên”, “Khải”, “thằng bé” để gọi các nhân vật. Người kể có thể quan sát và tường thuật cả hành động bên ngoài lẫn tâm lý bên trong của các nhân vật, đặc biệt là của Hiên.
Câu 2: Chỉ ra ba từ láy được sử dụng ở phần in đậm
Ba từ láy trong phần in đậm gồm:
- “chon von” – từ láy biểu thị sự dốc đứng, hiểm trở
- “tu tu” – từ láy mô tả âm thanh khóc nhỏ
- “lò dò” – từ láy biểu thị cách di chuyển cẩn thận, thận trọng
Câu 3: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ
Trong đoạn văn này, tác giả sử dụng biện pháp liệt kê và lặp cấu trúc:
Biện pháp tu từ: Câu “Lúc đầu là thế, rồi dần dần quen, rồi thương, rồi gắn bó” sử dụng phép liệt kê với cấu trúc “rồi… rồi… rồi…”
Tác dụng:
- Thể hiện quá trình chuyển biến tâm lý từng bước của Hiên đối với vùng đất này
- Tạo nhịp điệu đều đặn, mượt mà cho câu văn
- Làm nổi bật sự thay đổi dần dần từ việc “chạy trốn khổ đau” đến “gắn bó” với nơi này
- Thể hiện tính tất yếu trong quá trình hòa nhập và yêu mến công việc, cuộc sống mới
Câu 4: Nhận xét về tâm trạng của Hiên
Tâm trạng của Hiên khi nghĩ về Khải thể hiện sự đồng cảm sâu sắc và quan tâm chân thành:
- Sự cảm thông: Hiên hiểu và chia sẻ nỗi đau mất vợ của Khải
- Tâm trạng trầm tư: Cô “cứ nghĩ mãi” cho thấy sự bận tâm, không thể quên được
- Sự thấu hiểu: Nhận ra rằng cả hai đều đến nơi này để “chạy trốn khổ đau”
- Tình cảm nảy sinh: Sự quan tâm này cho thấy Hiên đang có những cảm xúc đặc biệt với Khải
Câu 5: Tinh thần cống hiến của tuổi trẻ đối với cộng đồng
Từ thông điệp của đoạn trích, tuổi trẻ cần thể hiện tinh thần cống hiến qua những hành động cụ thể sau:
Trước hết, cần có ý thức trách nhiệm cao trong công việc được giao, như Hiên và Khải đã hy sinh cuộc sống cá nhân để dạy học ở vùng núi cao. Tuổi trẻ cần học tập chăm chỉ, rèn luyện phẩm chất đạo đức để hoàn thiện bản thân trước khi cống hiến. Đồng thời, cần tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện, công ích để giúp đỡ cộng đồng, đặc biệt là những nơi khó khăn, vùng sâu vùng xa. Quan trọng hơn, phải biết vượt qua khó khăn, gian khổ và đặt lợi ích chung lên trên cái tôi cá nhân, sẵn sàng chia sẻ và đồng hành cùng những hoàn cảnh khó khăn trong xã hội.
Phần II – Viết
Câu 1 (2,0 điểm): Phân tích tình yêu nghề của nhân vật Hiên
Yêu cầu: Viết đoạn văn nghị luận khoảng 200 chữ phân tích tình yêu nghề của nhân vật Hiên.
Hướng dẫn giải:
Cấu trúc đoạn văn:
- Câu chủ đề: Khẳng định tình yêu nghề của Hiên qua đoạn trích
- Câu triển khai: Phân tích các biểu hiện cụ thể
- Câu kết luận: Đánh giá ý nghĩa của tình yêu nghề này
Nội dung phân tích:
- Sự hy sinh cá nhân: Hiên 26 tuổi, bỏ ngỏ chuyện lập gia đình để lên vùng núi cao dạy học
- Tính kiên trì: “Lúc đầu là thế, rồi dần dần quen, rồi thương, rồi gắn bó” – thể hiện quá trình từ bị động đến yêu nghề
- Sự tận tâm: Hiên đi từng gia đình vận động học sinh đến lớp, sẵn sàng uống rượu ngô và ngủ bên cạnh ngô khô
- Lòng thương yêu học sinh: Cô khóc khi thằng bé Vàng Chủ Sinh bỏ học, thể hiện sự quan tâm chân thành
- Thích nghi với hoàn cảnh khó khăn: “Đến cả mùi phân trâu, phân bò cũng thấy quen mũi rồi”
Trong đoạn trích “Ấm áp như nước” của Đỗ Bích Thủy, nhân vật Hiên hiện lên với tình yêu nghề giáo sâu sắc qua sự tận tâm và hy sinh thầm lặng. Ở tuổi 26, Hiên đã chọn lên vùng núi cao heo hút để dạy học suốt hai năm, bỏ ngỏ chuyện lập gia đình, đối mặt với vô vàn khó khăn như lớp học chỉ vài học sinh, đường sá hiểm trở, và sự thờ ơ của phụ huynh. Cô không ngại lặn lội vào bản, uống rượu ngô, ngủ bên ngô khô để vận động học sinh đến lớp. Sự tận tâm của Hiên thể hiện rõ khi cô không bỏ cuộc trước việc Vàng Chủ Sinh bỏ lớp, tự mình leo dốc tìm hiểu nguyên nhân, thậm chí bật khóc vì thương học trò. Quá trình “lúc đầu là thế, rồi dần dần quen, rồi thương, rồi gắn bó” cho thấy tình yêu nghề đã thấm sâu vào trái tim cô, giúp cô vượt qua gian khổ và chữa lành nỗi đau cá nhân. Hiên là minh chứng cho vẻ đẹp của người giáo viên vùng cao: bền bỉ, hy sinh, lan tỏa thông điệp về lòng nhân ái và khát vọng cống hiến .
Câu 2 (4,0 điểm): Bài văn nghị luận về vai trò của thầy giáo
Yêu cầu: Viết bài văn nghị luận khoảng 600 chữ với chủ đề “Các thầy giáo cho ta phương cách sống đàng hoàng, tử tế”.
Hướng dẫn giải:
Cấu trúc bài văn:
Mở bài:
- Dẫn câu nói của Philoxêne De Cythêrê
- Đặt vấn đề về vai trò của thầy giáo trong việc hình thành nhân cách
Thân bài:
Ý 1: Thầy giáo dạy ta cách ứng xử đúng đắn
- Thông qua tấm gương của bản thân thầy cô
- Những bài học đạo đức trong các môn học
- Cách xử lý tình huống trong cuộc sống
Ý 2: Thầy giáo hình thành giá trị sống tích cực
- Dạy ta biết yêu thương, chia sẻ
- Hướng dẫn phương pháp học tập và làm việc hiệu quả
- Truyền cảm hứng để ta theo đuổi ước mơ
Ý 3: Trải nghiệm cá nhân về ảnh hưởng của thầy cô
- Kể về một thầy/cô cụ thể đã ảnh hưởng tích cực
- Những bài học đạo đức còn nhớ mãi
- Cách thầy cô đã định hình tính cách và lối sống
Kết bài:
- Khẳng định vai trò không thể thay thế của thầy giáo
- Bày tỏ lòng biết ơn và quyết tâm tiếp tục phát huy những giá trị tốt đẹp
Nhà văn Philoxêne De Cythêrê từng viết: “Phải tôn kính thầy dạy mình, bởi lẽ nếu cha mẹ cho ta sự sống thì chính các thầy giáo cho ta phương cách sống đàng hoàng, tử tế.” Câu nói này như một lời nhắc nhở sâu sắc về vai trò không thể thay thế của người thầy trong việc định hình nhân cách và lối sống của mỗi con người. Qua những trải nghiệm cá nhân, tôi nhận ra rằng các thầy cô không chỉ truyền đạt tri thức mà còn dạy chúng ta những bài học quý giá về đạo đức, giúp ta sống một cuộc đời ý nghĩa và đáng trọng.
Trước hết, thầy cô là những người đầu tiên hướng dẫn chúng ta cách ứng xử đúng mực trong cuộc sống. Từ những ngày đầu cắp sách đến trường, bên cạnh việc học chữ, tôi đã được thầy cô dạy về lòng trung thực, sự tôn trọng và tinh thần trách nhiệm. Tôi còn nhớ cô giáo tiểu học của mình luôn nhắc nhở cả lớp phải biết xin lỗi khi làm sai và cảm ơn khi được giúp đỡ. Những bài học giản dị ấy đã trở thành nền tảng cho cách tôi đối xử với mọi người xung quanh, giúp tôi hiểu rằng sự tử tế bắt nguồn từ những hành động nhỏ bé hàng ngày .
Hơn nữa, thầy cô còn là tấm gương sáng để chúng ta noi theo, truyền cảm hứng qua chính cách sống và nhân cách của họ. Thầy giáo dạy Văn cấp ba của tôi không chỉ giảng bài đầy tâm huyết mà còn thường kể những câu chuyện về lòng nhân ái và sự kiên trì. Thầy từng nói: “Học giỏi là tốt, nhưng sống tử tế còn quan trọng hơn.” Chính những lời dạy ấy đã khiến tôi luôn cố gắng giữ gìn phẩm chất đạo đức, không đánh đổi lòng tự trọng vì lợi ích trước mắt. Thầy cô, bằng sự tận tâm và mẫu mực, đã thầm lặng gieo vào tâm hồn chúng ta những giá trị cao đẹp .
Ngoài ra, thầy cô còn giúp chúng ta hình thành tư duy và thái độ sống tích cực. Trong những lúc tôi gặp khó khăn, cảm thấy tự ti về bản thân, chính sự động viên của cô giáo chủ nhiệm đã tiếp thêm cho tôi niềm tin để vượt qua. Cô không chỉ lắng nghe mà còn hướng dẫn tôi cách đối mặt với thử thách, dạy tôi hiểu rằng sự kiên nhẫn và nỗ lực sẽ giúp mình trưởng thành. Những bài học ấy không chỉ áp dụng trong học tập mà còn là hành trang để tôi bước vào cuộc sống, biết yêu thương, sẻ chia và sống có trách nhiệm với cộng đồng .
Trong xã hội hiện đại, khi nhiều giá trị đạo đức có nguy cơ bị mai một, vai trò của người thầy càng trở nên quan trọng. Họ không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người giữ gìn và lan tỏa những giá trị nhân văn, giúp thế hệ trẻ định hướng đúng đắn giữa dòng chảy của cuộc sống. Một xã hội văn minh chỉ có thể được xây dựng khi mỗi cá nhân biết sống đàng hoàng, tử tế, và thầy cô chính là những người đặt nền móng cho điều đó .
Nhìn lại hành trình trưởng thành của mình, tôi nhận ra rằng những bài học từ thầy cô đã định hình con người tôi hôm nay. Họ không chỉ dạy tôi tri thức mà còn dạy tôi cách làm người, cách sống sao cho xứng đáng với chính mình và xã hội. Lòng biết ơn dành cho thầy cô là điều tôi luôn trân trọng, bởi chính họ đã trao cho tôi phương cách sống đàng hoàng, tử tế, để tôi có thể tự tin bước đi trên con đường đời đầy thử thách. Câu nói của Philoxêne De Cythêrê mãi là một chân lý, nhắc nhở chúng ta về công ơn của những người thầy – những người lái đò thầm lặng đưa ta đến bến bờ của tri thức và đạo đức.
- Đoạn trích “Ấm áp như nước” của Đỗ Bích Thủy và câu hỏi liên quan
- Đoạn văn nghị luận 200 chữ phân tích tình yêu nghề của nhân vật
- Bài văn nghị luận 600 chữ với chủ đề “Các thầy cô giáo cho ta phong cách sống đàng hoàng, tử tế”
- Phân tích, giải thích dựa trên ngữ liệu, có quan điểm riêng
- Đoạn văn nghị luận: Phân tích cụ thể, có dẫn chứng văn bản
- Bài văn nghị luận: Dẫn câu nói, đặt vấn đề; 2 – 3 ý lớn với dẫn chứng cụ thể
- Đọc kỹ đề bài trước khi làm
- Phân bổ thời gian hợp lý cho từng câu
- Trình bày rõ ràng, sạch sẽ
TÀI LIỆU LIÊN QUAN
 |  |
 |  |
 |  |
 |  |
 |  |