Đề thi thử tốt nghiệp THPT 2025 Ngữ Văn THPT Hà Trung Lần 1 – Thanh Hóa 2025

Phần I – Đọc hiểu:

Câu 1: Xác định thể thơ của văn bản

Dấu hiệu để xác định thể thơ của văn bản là số chữ trong các dòng không bằng nhau. Đây là đặc trưng của thể thơ tự do, khác với thơ lục bát, thơ thất ngôn hay các thể thơ có quy luật cố định về số tiếng trong mỗi câu thơ.

Câu 2: Từ ngữ và hình ảnh miêu tả giọt mưa

Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả giọt mưa trong văn bản bao gồm:

• “mưa nhẹ nhõm”
• “những giọt mưa đầu tiên”
• “những giọt mưa sứ giả chuênh choáng bay”
• “những giọt mưa nông nổi ngây thơ”
• “những giọt mưa đến sớm”
• “những giọt mưa tin tưởng bay giữa không gian khô khát”

Câu 3: Phân tích biện pháp tu từ nhân hóa

Biện pháp tu từ nhân hóa: Tác giả gắn đặc điểm “nông nổi ngây thơ” của con người với sự vật vô tri, vô giác là giọt mưa.

Tác dụng của biện pháp này:

• Làm sống động hình ảnh thơ: Giúp hình ảnh giọt mưa trở nên có hồn, gần gũi và giàu liên tưởng hơn
• Tạo sức gợi tưởng tượng: Người đọc hình dung được những giọt mưa mang tính cách trong sáng, hồn nhiên, vô tư, tinh nghịch như những đứa trẻ
• Nhấn mạnh vai trò của mưa: Làm nổi bật vẻ đẹp và vai trò của mưa trong việc mang đến nguồn sống tươi mới cho đất trời
• Thể hiện tâm hồn tác giả: Bộc lộ tâm hồn nhạy cảm, tình yêu thiên nhiên và yêu cuộc sống của nhà thơ

Câu 4: Ý nghĩa hình ảnh “những giọt mưa đến sớm”

Hình ảnh này mang tính biểu tượng với nhiều tầng nghĩa:

Nghĩa tả thực: Những giọt mưa đầu mùa, cơn mưa xuất hiện sớm khi trời đất vẫn đang trong mùa đông.

Nghĩa biểu tượng:

• Biểu tượng cho sự khởi đầu, mở ra tương lai mới cho vạn vật
• Thể hiện niềm hứng khởi mới, niềm tin mới, niềm hi vọng vào những điều tốt đẹp ở phía trước
• Gợi lên những suy tưởng sâu sắc về cuộc đời và con người

Câu 5: Suy nghĩ về những điều bất ngờ trong cuộc sống

Dựa trên nội dung văn bản, có thể triển khai theo hướng sau:

Bản chất của cuộc sống: Cuộc sống luôn tồn tại hai phương diện – những quy luật tất yếu và những điều bất ngờ. Con người thường phải đón nhận những sự việc không thể lường trước, bao gồm cả may mắn và những bất trắc.

Thái độ ứng phó: Hiểu được bản chất và quy luật này của cuộc sống, con người sẽ luôn chủ động ứng phó và thích nghi khi đón nhận những điều bất ngờ. Chỉ có như vậy, con người mới đạt được sự an yên trong tâm hồn mình.

Ý nghĩa tích cực: Những điều bất ngờ, giống như “những giọt mưa đến sớm”, có thể mang đến những khởi đầu mới, những cơ hội không ngờ tới, giúp cuộc sống trở nên phong phú và ý nghĩa hơn.

Phần II – Viết:

Câu 1: Viết đoạn văn nghị luận phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình (2,0 điểm)

Yêu cầu đề bài

Viết đoạn văn nghị luận khoảng 200 chữ phân tích tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ “Những giọt mưa đến sớm”.

Hướng dẫn thực hiện

Bố cục đoạn văn:

• Câu mở đoạn: Giới thiệu chung về tâm trạng nhân vật trữ tình
• Thân đoạn: Phân tích cụ thể các tâm trạng với dẫn chứng
• Câu kết: Đánh giá tổng thể về ý nghĩa

Nội dung cần phân tích:

Tâm trạng ngỡ ngàng, ngạc nhiên: Nhân vật bất ngờ trước sự xuất hiện của mưa khi “chưa lập xuân đã có mưa rồi”.

Niềm vui, hi vọng và lạc quan: Thể hiện qua việc đón nhận những giọt mưa như “sứ giả” mang đến sự sống mới cho đất trời.

Tâm hồn nhạy cảm với thiên nhiên: Quan sát tỉ mỉ từ “những cánh đồng còn đang ngửa mặt” đến “lũ côn trùng tránh rét”.

Sự chiêm nghiệm sâu sắc: Nhận thức được ý nghĩa biểu tượng của mưa như khởi đầu cho “tuổi dậy thì của đất” và “những hạt giống tinh tường cựa mình”.

Trong bài thơ “Những giọt mưa đến sớm”, nhân vật trữ tình bộc lộ những cung bậc cảm xúc phong phú trước hiện tượng thiên nhiên đầy bất ngờ. Trước hết, nhân vật thể hiện sự ngỡ ngàng, ngạc nhiên khi chứng kiến “chưa lập xuân đã có mưa rồi”, như thể thiên nhiên đã phá vỡ quy luật thông thường, mang đến một sự tươi mới đầy bất ngờ cho đất trời . Từ sự ngạc nhiên ấy, tâm trạng chuyển sang niềm vui, niềm hi vọng và sự lạc quan khi cảm nhận những giọt mưa như “sứ giả chuênh choáng bay”, báo hiệu sự sống mới đang sinh sôi nảy nở . Bên cạnh đó, nhân vật trữ tình còn thể hiện tâm hồn nhạy cảm và tình yêu thiên nhiên qua sự quan sát tinh tế về “những cánh đồng còn đang ngửa mặt” và “lũ côn trùng tránh rét” . Cuối cùng, nhân vật chiêm nghiệm sâu sắc về lẽ sống, cuộc đời qua hình ảnh biểu tượng “tuổi dậy thì của đất” và “những hạt giống tinh tường cựa mình” . Những xúc cảm đa dạng này không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp của bài thơ mà còn khẳng định tài năng sáng tạo của tác giả, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc .

Câu 2: Bài văn nghị luận xã hội (4,0 điểm)

Yêu cầu đề bài

Viết bài văn nghị luận khoảng 600 chữ về vấn đề: “Trên con đường kiếm tìm ý nghĩa của bản thân, có người chọn cách bước vào đám đông; người khác lại chọn bước ra khỏi đám đông”.

Bố cục bài văn

Mở bài:

• Giới thiệu vấn đề về hai lựa chọn khác nhau trong việc tìm kiếm ý nghĩa bản thân
• Nêu quan điểm cá nhân về vấn đề

Thân bài:

1. Giải thích khái niệm:

• Đám đông: Tập hợp con người, cộng đồng với những giá trị và sức mạnh tập thể
• Bước vào đám đông: Hòa nhập để khẳng định và phát triển bản thân từ tập thể
• Bước ra khỏi đám đông: Tách mình để độc lập khẳng định giá trị cá nhân

2. Phân tích lợi ích của việc bước vào đám đông:

• Con người là phần tử của xã hội, cần sự kết nối để phát triển
• Học hỏi, rèn luyện và chuyển hóa sức mạnh tập thể thành sức mạnh cá nhân
• Có cơ hội cống hiến và khẳng định bản thân trong cộng đồng

3. Hạn chế của việc bước vào đám đông:

• Nguy cơ bị dẫn dắt, mất đi cái tôi riêng khi thiếu chính kiến
• Có thể trở thành “con rối” và đánh mất bản sắc cá nhân

4. Lợi ích của việc bước ra khỏi đám đông:

• Được tự do khẳng định bản sắc riêng, phát huy cá tính
• Thoát khỏi ràng buộc, sáng tạo và tìm ra lối đi riêng
• Góp phần tạo nên sự đa dạng cho cộng đồng

5. Hạn chế của việc bước ra khỏi đám đông:

• Nguy cơ rơi vào cô độc, lạc lõng
• Dễ tự cao, tự đại và khó tránh thất bại

6. Giải pháp cho người trẻ:

• Kết hợp ưu điểm của cả hai cách: hòa nhập nhưng có chính kiến riêng
• Độc lập nhưng không tách biệt hoàn toàn
• Cần tỉnh táo, bản lĩnh và tư duy độc lập

Kết bài:

• Khẳng định cần sự cân bằng giữa hai lựa chọn
• Mỗi người cần chủ động trong việc xác định con đường phù hợp với bản thân

Trên hành trình khám phá ý nghĩa của bản thân, người trẻ thường đứng trước hai lựa chọn: bước vào đám đông để hòa nhập và tìm kiếm sự kết nối, hay bước ra khỏi đám đông để khẳng định cá tính và sống theo cách riêng. Là một người trẻ, tôi nhận thấy cả hai con đường đều có giá trị và thử thách riêng. Điều quan trọng không phải là chọn con đường nào, mà là hiểu rõ bản thân để đưa ra quyết định phù hợp và cân bằng giữa hai hướng đi.

Bước vào đám đông: Sức mạnh của sự kết nối
Bước vào đám đông là lựa chọn của nhiều người trẻ khao khát sự đồng điệu và hỗ trợ từ cộng đồng. Khi hòa mình vào tập thể, chúng ta có cơ hội học hỏi từ những người xung quanh, tiếp thu kinh nghiệm và phát triển kỹ năng giao tiếp. Đám đông mang lại cảm giác an toàn, giúp ta cảm thấy mình là một phần của điều gì đó lớn lao hơn, từ đó khẳng định giá trị bản thân thông qua sự công nhận của xã hội . Hơn nữa, sức mạnh tập thể có thể giúp người trẻ đạt được những mục tiêu mà một cá nhân khó lòng thực hiện.

Tuy nhiên, hòa nhập không phải lúc nào cũng mang lại lợi ích. Người trẻ dễ bị cuốn theo tâm lý đám đông, đánh mất chính kiến và bản sắc cá nhân nếu không đủ tỉnh táo. Áp lực từ kỳ vọng và chuẩn mực của tập thể có thể khiến ta trở nên mờ nhạt, thậm chí bị dẫn dắt bởi những giá trị không phù hợp .

Bước ra khỏi đám đông: Khẳng định bản ngã
Ngược lại, bước ra khỏi đám đông là con đường của những người trẻ dám sống khác biệt và theo đuổi đam mê riêng. Lựa chọn này cho phép ta tự do khám phá bản thân, thoát khỏi những ràng buộc và quy chuẩn của xã hội để sống một cuộc đời đầy ý nghĩa và sắc màu riêng. Việc tách mình khỏi tập thể giúp người trẻ phát huy cá tính, sáng tạo và tạo nên những giá trị độc đáo, góp phần làm phong phú thêm cộng đồng .

Dẫu vậy, con đường độc lập không hề dễ dàng. Người trẻ phải đối mặt với sự cô đơn, thiếu sự hỗ trợ từ tập thể và đôi khi là sự chỉ trích từ xã hội. Nếu quá đề cao cái tôi, họ có thể rơi vào trạng thái tự cao, tự đại và khó tránh khỏi những thất bại khi thiếu sự soi chiếu từ cộng đồng .

Cân bằng: Con đường của sự trưởng thành
Là một người trẻ, tôi tin rằng không có con đường nào là duy nhất đúng đắn. Thay vì chọn một hướng đi tuyệt đối, chúng ta nên kết hợp ưu điểm của cả hai. Hòa nhập với đám đông để học hỏi, rèn luyện và phát huy sức mạnh tập thể, nhưng phải giữ vững lập trường và chính kiến riêng. Đồng thời, biết tách mình ra khi cần thiết để suy nghĩ độc lập, phát huy cá tính và tìm ra lối đi riêng, nhưng không cô lập hoàn toàn khỏi xã hội . Để làm được điều này, người trẻ cần trang bị kiến thức, tư duy phản biện và bản lĩnh để không bị cuốn theo đám đông một cách mù quáng, đồng thời đủ tự tin đối mặt với những thử thách khi đi một mình.

Cuối cùng, hành trình tìm kiếm ý nghĩa bản thân là một quá trình dài đầy thử thách. Dù chọn bước vào hay ra khỏi đám đông, điều quan trọng là chúng ta hiểu rõ giá trị của mình và chịu trách nhiệm với lựa chọn đó. Hãy để mỗi bước đi trở thành một bài học, giúp ta trưởng thành và sống một cuộc đời ý nghĩa.